یکی از روش‌های ساخت انواع سازه‌های عمرانی مختلف مانند ساختمان و انواع تونل، استفاده از قالب لارج پنل است. در این روش، دیواره‌های سازه‌ها را با روش قالب‌بندی می‌سازند. به طور کلی این قالب فلزی بتنی برای اجرای دیواره‌های اکسپوز و بدون درز استفاده شده و دارای سکوی بتن‌ریزی، براکت نگهدارنده، شوتینگ بتن و پیچ تنظیم شاقولی با تعداد متعلقات بسیار کم است که گزینه کاملاً مناسبی برای اجرای دیوارها با سرعت و کیفیت بالا خواهد بود. در ادامه این مقاله توضیحات کاملی در رابطه با این نوع قالب‌ها داده شده و همچنین مزایا و کاربردهای آنها عنوان می‌شود.
معرفی قالب بتن و انواع آن
برای ساخت یک سازه بتنی، باید بتن‌های تازه، در یک قالب بتن ریخته شوند تا بعد از پر شدن تمام حجم قالب، بتن به شکل مورد نظر تولید گردد. این قالب‌های بتنی انواع مختلفی دارند. یکی از مهم‌ترین مراحل در ساخت سازه‌های بتنی، نوع و شیوه قالب‌بندی بتن است. همین امر موجب شده تا مجری کار، در جریان تمام امور مربوط به قالب‌بندی و تمامی تجهیزات بتن‌ریزی قرار گرفته و انواع قالب‌های بتنی مانند قالب‌های فلزی، چوبی و غیره را مورد استفاده قرار دهد تا به یک نتیجه قابل قبول و با کیفیت دست یابد.
عمدتاً قالب‌های بتن چوبی، قیمت ارزانی دارند ولی به این علت که توسط نجارها و با مهارت دستی در محل پروژه تولید می‌شوند، زمان زیادی برای ساخت آنها صرف شده و طول عمر کوتاه مدتی نیز دارند. اما از جمله مزایای این قالب‌ها می‌توان کاربرد راحت و ساده آنها اشاره کرد ولی برای پروژه‌های بزرگ کاربرد چندانی ندارند. همچنین رویه‌های نئوپان مصرفی در قالب‌های چوبی، عمر کوتاهی داشته ولی با همه این معایب از این قالب‌ها در مناطقی که قیمت نیروی کار کمتر از تهیه قالب‌های پربازده است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. از انواع قالب‌های بتنی می‌توان به قالب بتن مدولار، قالب بتن مدور، قالب بتن خاص و قالب فلزی بتن اشاره کرد. قالب لارج پنل در واقع جزو قالب‌های فلزی محسوب می‌شوند که در ادامه توضیحات بیشتری در رابطه با آن داده خواهد شد.
نکات مربوط به قالب‌بندی با قالب فلزی بتن
- خلاقیت و حرفه‌ای بودن قالب‌بند و مجری در سرعت اجرا بسیار دارای اهمیت است.
- کیفیت بتن و اجرای آن در کاهش هزینه‌ها تأثیر بسزایی دارد.
- قالب‌بندها باید برای اجرای قالب بتن از ابزارهای مناسب استفاده کنند.
- خلاقیت و تجربه کاری در یک پروژه هزار مترمربع، موجب کاهش 30درصدی هزینه‌ها در قالب‌بندی خواهد شد.
- قالب‌بندی سقف‌هایی با ارتفاع بالاتر از 5/4 متر، امکان استفاده از جک سقفی سخت بوده و باید اغلب از داربست‌های مثلثی و یا داربست‌های چکشی استفاده کرد.
- همین موارد موجب شده تا قالب‌بندها با استفاده از خلاقیت، خرپاهای خاص، گلوبند ستون و تیرچه‌های فلزی را به راحتی ساخته و زیرسازی قالب بتن را انجام دهند. داربست‌های مثلثی حذف شده و سرعت کار به طرز چشمگیری افزایش یافته و هزینه‌ها نیز کاهش می‌یابد. همچنین تردد کارگران در فضا آسان‌تر شده و کار مونتاژ و دمونتاژ قالب لارج پنل و قالب فلزی بتن بسیار راحت‌تر می‌شود.
معرفی قالب لارج پنل
از جمله اساسی‌ترین قطعات در ساخت سازه‌های بتنی، صفحات بتنی هستند که نقش بسیار مهمی در تنظیم کشش و تنش‌های سازه خواهند داشت. این صفحات باید در اندازه‌های بسیار دقیق و با کمترین میزان خطا ساخته شوند تا استحکام بنای بتنی ساخته شده، تضمین گردد. قالب‌های لارج پنل نیز از یک قالب صفحه‌ای بزرگ با ابعاد دلخواه تهیه می‌شوند.
این قالب‌ها در واقع دیواره‌های یکپارچه‌ای هستند که موجب بتن‌ریزی بدون نیاز به پازلینگ و باز و بسته کردن قطعات کوچک مدولار شده و دیگر نیاز به برش در سازه بتنی نخواهد بود. یکپارچه بودن برخی از قسمت‌های بناهای بتنی، بسیار لازم و ضروری است، زیرا در بسیاری از این فضاها، قابلیت استفاده از قطعات اتصال‌دهنده وجود ندارد. همچنین در برخی از موارد، صفحه‌های یکپارچه مانند قالب بتن لارج پنل، برای توزیع متعادل فشار و نیرو استفاده می‌شود.
به طور کلی از قالب‌های بتنی برای پی‌ریزی بتن به کار می‌روند، بنابراین در ابعاد و اندازه‌های مختلف طراحی و ساخته می‌شوند. طول و عرض و ضخامت این صفحات قابل تغییر هستند تا بتوان قطعه ایده‌آل را برای بنای مورد نظر طراحی کرد. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که ابعاد صفحات قالب لارج پنل بعد از ثابت شدن به سادگی قابل تغییر نیست، بنابراین باید اندازه‌ها در دقیق‌ترین حالت خود محاسبه شوند.
طراحی قالب لارج پنل
برای دیواره‌های خارجی با پانل بزرگ، از پانل‌هایی با ارتفاع یک یا دو طبقه و عرض یک یا دو اتاق استفاده می‌شود. این پانل‌ها ممکن است به صورت کور و بدون بازشو باشند و در آنها بازشوهای پنجره و یا درب طراحی شود. پانل‌های دیوار گاهاً به صورت تک لایه و جامد و یا چند لایه یا ساندویچ ساخته می‌شوند.
- پانل جامد: این نوع پانل‌ها از موادی با خاصیت عایق ساخته می‌شوند و عملکردهای پشتیبانی نیز دارند. از جمله این نوع پانل‌ها می‌توان به بتن سبک، بتن سلولی و سنگ سرامیکی توخالی اشاره کرد.
- پانل ساندویچ: این نوع پانل‌های دیواری، دو یا سه لایه هستند. میزان ضخامت پانل ساندویچ با توجه به شرایط جوی منطقه، خواص فیزیکی و فنی مواد مورد استفاده برای عایق و لایه پشتیبانی، تعیین می‌شود. اغلب لایه‌های بیرونی این نوع از پانل‌های قالب لارج پنل از بتن سیلیکات سنگین، سبک یا جامد و یا از آجرکاری یا ورق (فولادی، آلومینیومی و آزبست سیمان) ساخته شده‌اند. برای مثال می‌توان به فوم پلی‌استایرن، صفحات پشم سنگ سفت و نیمه سخت و یا سلولی اشاره کرد.
مشخصات فنی قالب بتنی لارج پنل
- رویه این قالب‌ها از فلز و یا چوب‌های پلی وود طراحی می‌شوند.
- قالب‌های لارج پنل بعد از اجرای دیوارها باز شده و بعد از اجرای کامل سقف سازه، با استفاده از روش‌های معمول، از طریق جرثقیل و یا تاور کرین به طبقات بالاتر منتقل خواهد شد.
- بولت‌ها، پاگردها، جک‌های شاقول‌کننده، شوتینگ و میان بلت‌ها از جمله تجهیزات جانبی هستند که در ساخت و ترکیب این قالب‌بندی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اهمیت استفاده از قالب لارج پنل
با توجه مزیت‌های بسیار استفاده از قالب‌های لارج پنل، امروزه این قالب‌ها در اکثر پروژه‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. استفاده از این قالب‌ها در افزایش مقاومت و استحکام ساختمان‌ها نقش بسیار مهمی دارند، به طوریکه از آنها در تمام دیوارهای خارجی و داخلی در زمان بتن‌ریزی به کار گرفته می‌شود. در واقع با استفاده از قالب‌های لارج پنل، تحمل ساختمان در مقابل تنش‌های وارده بسیار افزایش می‌یابد. همین موارد موجب شده تا امروزه این نوع قالب‌ها جایگزین بسیار مناسبی برای سیستم‌های قالب‌بندی مدولار باشند.
در روش لارج پنل به جای اتصال چند قطعه صفحه و استفاده از پنل‌های قالب مدولار، قالب‌ها به صورت یکپارچه قرار گرفته و موجب کاهش درزها در هنگام اجرای کار می‌شود. همچنین مونتاژ این قالب‌ها بسیار سریع بوده حمل آنها آسان است.
مزایا:
- تعداد درزها بسیار کم بوده و قالب لارج پنل یکپارچه است.
- تمامی بازشوهای پلان در قالب تعبیه شده‌اند.
- شوتینگ، سکو و قلاب حمل در قالب قابل تعبیه است.
- تعداد بلت‌های مصرفی کاهش می‌یابد.
- مونتاژ و دمونتاژ این نوع قالب‌ها بسیار سریع انجام می‌شود.
- در هر مرحله از بتن‌ریزی نیازی به دمونتاژ قالب لارج پنل نیست.
- تعداد میان بلت مصرفی در بتن کاهش می‌یابد.
- سرعت اجرای پروژه افزایش می‌یابد.
- امکان نصب چهارچوب درب و پنجره قبل از بتن‌ریزی وجود دارد.
- تمامی پشت‌بندهای اضافی در این قالب‌ها بدون پله و درز حذف می‌شوند.
- تحمل فشار بتن افزایش می‌یابد.
- درزهای اجرایی بتن کاهش می‌یابد.
- سطح بتن اکسپوز ایجاد می‌شود.
- می‌توان از این قالب‌ها به صورت یک‌طرفه یا دوطرفه استفاده کرد.
- این قالب‌ها را می‌توان به مدولار تسمه‌ای متصل کرد.
- قیمت تمام شده قالب لارج پنل با توجه به مزایا و کارایی آن بسیار مقرون به صرفه است.
خصوصیات قالب‌های لارج پنل
- به علت وجود تغییر و تحولات دما و تغییرات آب و هوایی، تغییرات شیمیایی در ساختار قالب به وجود می‌آید که بهتر است برای جلوگیری از ترک‌های حرارتی بر روی قالب‌های لارج پنل باید تمهیدات مناسبی در نظر گرفت. از جمله این تمهیدات می‌توان به رد کردن لوله‌های آب خنک از درون قالب‌ها اشاره کرد. می‌توان بین دو مرحله متوالی از بتن‌ریزی، 72 ساعت فاصله انداخت تا در رابطه با آماده‌سازی قالب‌های، اطمینان حاصل نمود.
- به طور کلی قالب‌های لارج پنل انواع مختلفی دارند که هرکدام با توجه به ویژگی‌های خاص خود در سازه‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- طراحی و ساخت این قالب‌های لارج پنل باید به گونه‌ای باشد که فشارهای وارد شده به قالب در حالت‌های مختلف اقلیمی، استحکام و مقاومت آن را تحت تأثیر قرار ندهد.
- همچنین باید به این نکته نیز توجه گردد که این نوع از قالب فلزی بتنی برای کاربردهای متفاوت و ابعاد و اندازه‌های متنوع اجرا و استفاده می‌شود. بنابراین باید با توجه به نوع کاربری آنها گزینه‌های به کارگیری اجرایی شوند.
استفاده از قالب بتن لارج پنل در ساخت تونل
در حال حاضر و در دنیای امروز، ساخت انواع تونل‌ها رونق جهانی یافته است. سازه‌های تونلی و پل‌ها در واقع جزو مهم‌ترین پروژه‌های ساخت و ساز به حساب می‌آیند که هرروزه در سراسر جهان انواع این پروژه‌ها به بهره‌برداری می‌رسد. با استفاده از این سازه‌های بتنی می‌توان از آب و کوه عبور کرد، فاصله‌ها را کاهش داده، از انحراف اجتناب نمود، اختلاف سطح در ارتفاعات را حذف کرده و در نهایت چهارراه‌ها و تقاطع‌ها را نیز از بین برد. یکی از تجهیزاتی که در ساخت تونل بسیار مورد استفاده قرار گرفته و جزو ضروریات است، قالب‌های پنل بزرگ خواهد بود. بنابراین خرید این نوع از قالب‌های لارج پنل برای ساخت پروژه‌های بزرگی مانند ساخت تونل و پل، اهمیت بسیار زیادی دارد.
قیمت قالب لارج پنل
عوامل زیادی بر روی قیمت قالب‌های لارج پنل تأثیرگذار هستند. مطمئناً همه مجریان ساخت و سازهای بتنی به دنبال خرید قالب با کیفیت بالا و هزینه مقرون به صرفه هستند. برای چنین خریدی باید با یک فروشنده و یا سازنده معتبر و مطمئن صحبت کرد تا از قیمت و کیفیت محصول نهایی مطمئن بود.
هر چه به ابعاد قالب لارج پنل اضافه شود، قیمت آن نیز افزایش می‌یابد. همچنین قالب‌هایی که دارای پلیمر باکیفیت‌تری هستند، قیمت بیشتری دارند. درست است که کیفیت در اولویت اول قرار دارد، ولی می‌توان با شناخته عوامل موثر بر قیمت، هزینه‌ها را به حداقل رساند. با انتخاب قالب‌های بهینه می‌توان پی‌ریزی و جداسازی قطعات ساخته شده را با ماده کمتری انجام داد.
خرید قالب بتن لارج پنل
خرید این قالب‌ها در ابعاد و انواع مختلف امکان‌پذیر خواهد بود. با استفاده از قالب‌های لارج پنل، تنها می‌توان دیواره‌ها را قالب‌گیری کرد، بدون اینکه نیازی به پرکردن فضای داخلی قالب‌ها باشد. در نتیجه، با تنظیم اندازه‌ها به طور دقیق، فشار صفحات بالاتر کاملاً قابل کنترل خواهد بود. از دیگر مواردی که در قیمت و خرید قالب لارج پنل تأثیر دارد، جنس قالب بتنی است. پلیمرهای مورد استفاده باید به قدری مستحکم و باکیفیت باشند که در برابر جریان بتن اولیه و یا تغییرات شرایطی که در حین قالب‌گیری به وجود می‌آید، مقاومت کرده و تغییر اندازه ندهد. همچنین این پلیمرها نباید نسبت به مواد بتنی چسبندگی داشته باشند، زیرا موجب از دست رفتن مواد اولیه بتنی به علت چسبیدن به پلیمر، در دیوارهای قالب نمی‌شوند.
نحوه ساخت و طراحی قالب لارج پنل از دیگر عواملی است که در خرید این نوع از قالب‌ها تأثیرگذار است. قالب‌ها با طراحی درجه یک توسط مهندسین با تجربه و متخصص ساخته می‌شوند. هرچه مهندس ساخت و طراحی قالب، تخصصی‌تر عمل کرده و میزان خطای کمتری در محاسبه مقاومت‌های آرمانی داشته باشد، کارایی و استحکام سازه نهایی بیشتر می‌شود.
کلام آخر
بتن یکی از انواع مصالح ساختمانی بوده که به طور سیستماتیک در ساخت و ساز پروژه‌های بزرگ ساختمانی استفاده می‌شود. خرید قالب لارج پنل به عنوان یک قالب ساختمانی، یکی از روش‌های بهبود یافته در ساخت سازه‌های بتنی بوده که طراحی سازه را با کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری همراه می‌کند. در قالب‌های سنتی و مدولار، بخش زیادی از هزینه صرف دستمزد نیروهای انسانی برای قالب‌ریزی و پی‌ریزی می‌شود، اما امروزه با طراحی قالب‌های لارج پنل، دیگر نیازی به نیروی انسانی زیادی نبوده و این امر با سهولت انجام خواهد شد. این قالب‌های ساختمانی بزرگ، یک سازه بسیار مفید بوده و کاربرد بسیاری در انواع پروژه‌های ساختمانی دارد به طوریکه موجب تسریع فرآیند ساخت و ساز می‌گردد.
